SCOP

Afkorting van: Seasonal Coefficient of Performance

Warmtepompen zijn een duurzaam alternatief voor traditionele verwarmingssystemen die werken met fossiele brandstoffen. Ze zijn niet alleen beter voor het klimaat, maar ze gaan ook nog eens veel efficiënter om met energie.

Een belangrijke maatstaf om de efficiëntie van een warmtepomp te beoordelen, is de SCOP: de seizoensgebonden prestatiecoëfficiënt. In dit artikel lees je wat SCOP betekent, wat het verschil is met COP, waarom SCOP belangrijk is, en waar je op moet letten bij de interpretatie van deze waarde.

Wat is SCOP?

SCOP staat voor Seasonal Coefficient of Performance, ofwel de seizoensgebonden prestatiecoëfficiënt. Dit getal geeft aan hoe efficiënt een warmtepomp gemiddeld over een heel stookseizoen warmte levert in verhouding tot de hoeveelheid elektriciteit die daarvoor nodig is. Terwijl de COP (Coefficient of Performance) een momentopname van het rendement weergeeft, biedt de SCOP een breder beeld van de prestaties onder uiteenlopende weersomstandigheden gedurende een jaar.

SCOP kan in twee situaties worden vastgesteld:

• Tijdens een gestandaardiseerde test door de fabrikant of een technische organisatie ten behoeve van de technische documentatie van de warmtepomp, de theoretische SCOP.
• Tijdens het werkelijk gebruik van een warmtepomp voor het verwarmen van een woning, de werkelijke SCOP.

Hoe wordt de theoretische SCOP bepaald?

De SCOP wordt vastgesteld volgens de Europese norm EN 14825. Bij deze test wordt de warmtepomp beoordeeld op vier verschillende buitentemperaturen: koud, gemiddeld, mild en zeer mild. Deze temperaturen weerspiegelen een gemiddeld Europees klimaat en simuleren de variatie in verwarmingsbehoefte gedurende een stookseizoen. Door het energieverbruik en de warmtelevering onder al deze omstandigheden te meten, wordt een gewogen gemiddelde berekend dat de SCOP weergeeft.

Gestandaardiseerde test versus praktijk

Hoewel de theoretische SCOP een nuttige maatstaf is, wijkt de waarde in de praktijk vaak af van de gestandaardiseerde testresultaten. De testomstandigheden houden bijvoorbeeld geen rekening met specifieke kenmerken van een woning, zoals de isolatie, het type afgiftesysteem (radiatoren of vloerverwarming) en het klimaat op jouw locatie. Een warmtepomp in een goed geïsoleerde woning met vloerverwarming zal bijvoorbeeld een hogere effectiviteit behalen dan dezelfde pomp in een minder goed geïsoleerd huis met radiatoren. Om die reden is voor de meting en vergelijking van de prestaties van warmtepompen in specifieke, werkelijke situaties de term SPF (Seasonal Performance Factor) geïntroduceerd.

SCOP vergelijken tussen installaties

SCOP-waarden van verschillende installaties kun je niet zomaar met elkaar vergelijken, zelfs niet als dezelfde warmtepomp wordt gebruikt. Factoren zoals het ontwerp van het verwarmingssysteem, de isolatiegraad, het gebruikspatroon en de instellingen van de pomp kunnen allemaal een grote invloed hebben. Het vergelijken van SCOP-waarden is alleen zinvol als alle randvoorwaarden vergelijkbaar zijn.

SCOP in relatie tot energieverbruik

De SCOP geeft inzicht in het gemiddelde rendement, maar zegt weinig over het absolute energieverbruik. Stel dat je een warmtepomp hebt met een SCOP van 3,3 en je woning heeft een jaarlijkse warmtebehoefte van 12.000 kWh. Dan is het geschatte elektriciteitsverbruik:

Verbruik elektriciteit = warmtebehoefte / SCOP = 12.000 / 3,3 = 3.633 kWh

Het daadwerkelijke verbruik kan echter variëren, afhankelijk van factoren zoals temperatuurinstellingen, gebruikersgedrag en de prestaties van het afgiftesysteem.

SCOP en de vergelijking van seizoenen

Een SCOP-waarde kan ook worden gebruikt om prestaties tussen verschillende stookseizoenen te vergelijken. Stel dat je in een seizoen extra isolatie hebt aangebracht. Door de SCOP te berekenen en deze te vergelijken met het vorige seizoen, krijg je een beter beeld van de impact van deze maatregel op de efficiëntie van je warmtepomp. Maar eigenlijk moet je hiervoor dus niet de SCOP gebruiken maar de SPF.

SCOP en de aanschaf van een warmtepomp

Bij de aanschaf van een warmtepomp is SCOP een van de belangrijkste factoren om op te letten. Hoewel een hogere SCOP meestal een efficiëntere warmtepomp betekent, spelen ook de initiële aanschafprijs, energiekosten en eventuele subsidies een rol. Een warmtepomp met een hogere SCOP kan hogere aanschafkosten hebben, maar lagere gebruikskosten bieden op de lange termijn.

Het verschil tussen COP en SCOP

Hoewel zowel COP als SCOP het rendement van een warmtepomp aangeven, zit het verschil vooral in de manier waarop deze waarden worden berekend en waar ze voor bedoeld zijn.

• De COP (Coefficient of Performance) is een momentopname: het laat zien hoe efficiënt een warmtepomp werkt onder specifieke omstandigheden, bijvoorbeeld bij een buitentemperatuur van 7 graden en een afgiftetemperatuur van 35 graden. Dit maakt de COP nuttig voor een vergelijking van warmtepompen onder gestandaardiseerde testomstandigheden.
• De SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) daarentegen kijkt naar het rendement over een heel stookseizoen. Hierbij worden variërende buitentemperaturen en verwarmingsbehoeften meegenomen om een gemiddelde waarde te berekenen.

COP is dus een momentopname, een waarde die voortdurend verandert, en SCOP geeft een beeld over de prestaties over een langere periode.

Samenvatting

SCOP is een belangrijke maatstaf om de efficiëntie van een warmtepomp over een stookseizoen te beoordelen. Het helpt niet alleen bij het vergelijken van warmtepompen onder gestandaardiseerde omstandigheden, maar kan ook nuttig zijn om de prestaties van je eigen installatie in verschillende seizoenen te analyseren. Let echter op dat de praktijk afwijkt van de testomstandigheden en dat SCOP niet alles zegt over het energieverbruik of de kosten in jouw specifieke situatie. Wil je de werkelijke prestatie van je warmtepomp in je eigen huis beoordelen, kijk dan naar de SPF.