COP

Afkorting van: Coefficient of Performance

COP (Coefficient of Performance) is een getal dat aangeeft hoe efficiënt een warmtepomp werkt.

Er bestaat eigenlijk geen goede Nederlandstalige naam voor dit begrip, maar “prestatie-index” of “warmte-rendement” komen het dichtst in de buurt.

COP geeft aan hoeveel warmte de warmtepomp op een bepaald moment oplevert, in verhouding tot het elektrisch vermogen dat daarvoor nodig is.

• Dat kan zijn in een woning waar de warmtepomp daadwerkelijk wordt gebruikt voor de verwarming.
• Maar dat kan ook zijn in een gestandaardiseerde testopstelling van een fabrikant of een technische organisatie om de prestaties van de warmtepomp te meten ten behoeve van de technische documentatie van het produkt.

COP in de dagelijkse praktijk

Bij de meeste merken warmtepompen kun je in de bijbehorende app zien wat de COP is die op dat moment wordt behaald.

Een rekenvoorbeeld van COP:

• Een warmtepomp die op een bepaald moment 1000 watt elektrisch vermogen gebruikt, en daarmee 4000 watt warmte maakt, heeft een COP van 4. Dat wordt berekend als 4000 / 1000 = 4.

Belangrijk is dat de COP een momentopname is!

Sterker nog, als je een tijdje achter elkaar in de app naar de COP kijkt, zul je zien dat die om de paar seconden/minuten verandert.

De waarde kan variëren afhankelijk van allerlei factoren, bijvoorbeeld:

• Als het buiten koud is (rond het vriespunt) moet de warmtepomp harder werken om warmte te maken dan wanneer het buiten milder is (bijvoorbeeld 10 graden).
• Naarmate het buiten kouder is, is er normaal gesproken steeds meer warmte nodig om het huis warm te houden.
• Hoe kouder het buiten is, hoe meer elektrisch vermogen gebruikt wordt om steeds meer warmte te maken, en dat betekent dat de COP over het algemeen steeds lager uitkomt.

Een rekenvoorbeeld:

• Een warmtepomp die op een bepaald moment 3000 watt elektrisch vermogen gebruikt en daarmee 8000 watt warmte maakt, heeft een COP van 2,66. Dat wordt berekend als 8000 / 3000 = 2,66.

COP in de technische documentatie van de fabrikant

In de warmtepompindustrie wordt ook vaak gesproken over de COP omdat het een gestandaardiseerde manier is om het rendement van verschillende warmtepompen met elkaar te vergelijken.

De COP biedt inzicht in hoeveel warmte een warmtepomp kan leveren ten opzichte van de hoeveelheid elektriciteit die deze verbruikt, wat het makkelijker maakt om de prestaties van verschillende merken en modellen te vergelijken onder gelijke omstandigheden.

Hoe wordt dat gemeten?

Het testen van warmtepompen gebeurt aan de hand van heel specifiek geformuleerde normen, die zijn opgesteld door de NEN (Stichting Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut). Die normen zijn EN 14511 en EN 14825.

Zo wordt de COP van een warmtepomp onder andere gemeten onder gestandaardiseerde omstandigheden, bijvoorbeeld als het buiten 7 graden is en de warmtepomp water van 35 graden moet maken, of als het buiten minus 10 graden is en de warmtepomp water van 40 graden moet maken. Hiervoor wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van een klimaatkamer, zodat de warmtepomp over een langere periode onder exact dezelfde ‘buitenlucht’-temperatuur kan worden bestudeerd.

Ook is er bij de metingen sprake van een gestandaardiseerd ‘afgiftesysteem’. Dat is de technische naam voor wat in een huis gewoon de vloerverwarming en de radiatoren zijn. In de testopstelling is het afgiftesysteem gestandaardiseerd, om de prestaties van de warmtepomp onder zeer specifieke, reproduceerbare omstandigheden te meten. Dit is essentieel om een consistente testomgeving te creëren, zodat resultaten van verschillende warmtepompen direct met elkaar kunnen worden vergeleken.

Voor een toepassing met lage temperatuurverwarming, dat wil doorgaans zeggen vloerverwarming, wordt dan een afgiftesysteem gesimuleerd met een aanvoertemperatuur van 35 °C en een retourtemperatuur van 30 °C.

De omgeving waarin de warmtepomp werkt (zoals de lucht- en watertemperaturen) wordt strikt gecontroleerd en constant gehouden. Voor lucht/water-warmtepompen wordt de buitenlucht met een luchtbehandelingsinstallatie nagebootst op een vaste temperatuur (bijvoorbeeld 7 °C).

Als je de COP van allerlei warmtepompen van allerlei merken onder die standaard-omstandigheden weet, kun je warmtepompen objectief met elkaar vergelijken.

Maar dat betekent niet dat zo’n warmtepomp als die eenmaal in een woning is geplaatst, ook precies dezelfde COP zal behalen bij dezelfde buitentemperatuur. Elke woning is anders, en de manier waarop de bewoners de verwarming benutten zal ook verschillen.

Samenvatting

De COP (Coefficient of Performance) is een maatstaf voor de efficiëntie van een warmtepomp: het geeft de verhouding weer tussen de geleverde warmte en het verbruikte elektrisch vermogen.

Een hogere COP betekent een efficiëntere warmtepomp. De COP is een momentopname en wordt beïnvloed door factoren zoals de buitentemperatuur: bij koud weer daalt de COP.

Om warmtepompen te vergelijken, wordt de COP gemeten onder gestandaardiseerde omstandigheden, maar de werkelijke COP in een woning kan afwijken door verschillen in woning en gebruik.